Już od kilku lat zauważa się, że ilość osób w wieku 65+, którzy uprawiają hazard w Polsce, rośnie. Jak wygląda uzależnienie od hazardu u seniorów i z jakimi zagrożeniami się wiąże?
Dlaczego seniorzy zaczynają grać?
Powody są najczęściej dwa. Pierwszym jest samotność i nuda, drugim chęć bycia samowystarczalnym bądź pomocy dzieciom i wnukom.
Seniorzy, którzy przeszli na emeryturę odczuwają zarówno zwiększoną ilość wolnego czasu, z którym często nie wiedzą co zrobić, jak i znaczne pogorszenie sytuacji finansowej. Do tego pojawiają się często problemy zdrowotne, poczucie osamotnienia, beznadziei. Granie pozwala na chwilę uciec od codzienności, oderwać się od problemów i daje szybką (choć chwilową) przyjemność.
Z badań[i] wynika, że większość seniorów nie rozpoznaje swojego uzależnienia. Przyzwyczajenie jako motyw grania znajduje się u seniorów dopiero na 3 miejscu. Pierwsze dwa zajmuje po prostu chęć wygranej oraz traktowanie hazardu jako rozrywki.
Jak grają seniorzy?
Zaczynają z reguły bardzo ostrożnie – zdrapki, zakłady lotto. To zakłady o niskim progu wejścia – by zacząć grać wystarczy nawet złotówka. Z badań Krajowego Biura do spraw przeciwdziałania narkomanii wynika, że większość seniorów grających, jednocześnie gra w kilka gier. Najpopularniejsze są gry liczbowe (54% badanych) i zdrapki (16%). Na kolejnych miejscach ruletka, karty, wzajemne zakłady między seniorami i automaty.
Większość gra kilka razy w tygodniu (40%) i 1-2 razy w tygodniu (16%) 12,5% gra kilka razy w miesiącu, a 5% codziennie.
Ile przeznaczają na granie? Z badań wynika, że 41% wydaje poniżej 100 zł miesięcznie. 100-200 zł wydaje na grę 10% seniorów, prawi 19% przegrywa około 500 zł a 6% ponad 1000.
Zagrożenia hazardu u seniorów
Uzależnienie od hazardu u seniorów ma nieco inną dynamikę niż w przypadku osób młodszych. Ze względu na postępujące procesy demencyjne, u niektórych osób kora czołowa, która odpowiada za planowanie działań, ulega uszkodzeniu. Osoby starsze miewają zatem problem z kontrolą impulsów i przewidywaniem konsekwencji swoich działań. To sprawia, że stają się bardziej podatni na uzależnienie od hazardu.
Kiedy osoba starsza dochodzi do fazy desperacji, pojawiają się wyrzuty sumienia, bezradność, depresja. Brak środków finansowych bądź długi są skrzętnie ukrywane przed rodziną, dlatego najczęściej w tym etapie dochodzi do separacji i odsunięcia się od bliskich. Jeśli osoba starsza nie uzyska pomocy, może to skończyć się samobójstwem.
Jak pomóc osobie starszej, która zaczyna uzależniać się od gier losowych?
Pomocne może być znalezienie hobby, zaangażowanie jej w działania, w ramach których może pomóc innym osobom i czuć się potrzebna. Jeśli motywacja do grania jest głównie finansowa, warto dać jej poczucie, że może pomóc rodzinie w inny sposób.
Z terapii seniorzy korzystają niestety bardzo rzadko. Zaledwie 6% przeszło terapię, a tylko 8% widzi taką potrzebę.
[i] Raport z projektu badawczego „Hazard w życiu seniorów” KUL, Katedra Zdrowia Publicznego, 2017.
