Hazard, podobnie jak i inne nałogi behawioralne, to zaburzenie, nad którym w pewnym momencie osoba uzależniona przestaje mieć kontrolę, pomimo społecznych, fizycznych i psychicznych konsekwencji. Gry hazardowe są niezwykle niebezpieczne, ponieważ na początku zawsze wydają się jedynie niewinną rozrywką. Wizyta w kasynie to doskonały sposób na wieczorną nudę, który pozwala przeżyć dreszczyk emocji. Zaczyna się od towarzyskiego grania, a pewnego dnia staje nałogiem. Jak rozpoznać uzależnienie, dopóki nie będzie za późno?
Od hazardu można w szybki sposób się uzależnić, nie mając nawet o tym pojęcia. Skutki takiego uzależnienia bywają tragiczne – mogą spowodować poważne długi, problemy z wierzycielami, utratę pracy, rozpad rodziny, a nawet doprowadzić do samobójstwa.
Gdy przegrywane sumy rosną, grający spędza na takiej rozrywce coraz więcej czasu kosztem swoich obowiązków. Nie jest w stanie przestać grać mimo świadomości, że taka sytuacja nie jest normą, hazard nabiera wówczas patologicznego charakteru. Nałogowy hazard niszczy ludzką sferę emocjonalną. Osoby uzależnione mają problem z dostępnością i identyfikacją swoich uczuć, rozumieniem ich i radzeniem sobie z nimi.
Fazy uzależnienia od hazardu
Na rozwój uzależnienia od hazardu wpływa szereg czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Najczęściej wymienia się tutaj: zaburzenia w samoocenie, problemy w relacjach interpersonalnych oraz silne stany pobudzenia pojawiające się w nieregularnych odstępach czasu.
Rozwój tego nałogu przebiega stopniowo i można wyróżnić kilka faz:
1. Faza zwycięstw – gracz korzysta z gier hazardowych przede wszystkim okazjonalnie, towarzysko. Marzy o wielkich wygranych, co jakiś czas rzeczywiście wygrywa. To wywołuje w nim coraz większą chęć gry i coraz częstsze zakłady. Zaczyna wierzyć, że będzie zawsze wygrywał – dlatego ryzykuje, obstawia większe kwoty, typuje bardziej ryzykowne zagrania i układy.
2. Faza strat – to moment, kiedy okazuje się, że jednak szczęście nie zawsze sprzyja graczowi, a on mimo wszystko gra dalej, obstawia wysoko, nie zwracając uwagi na brak pieniędzy i coraz większe straty. Zadłuża się, zapożycza u znajomych, bierze krótkoterminowe kredyty, po to, żeby móc dalej obstawiać. Chęć „odegrania się” bywa tak silna, że przesłania wszystkie inne potrzeby i motywacje. Każda wygrana idzie na spłatę długów i na kolejne zakłady, a nie na inne potrzeby życiowe.
3. Faza desperacji – jest ona najbardziej krytyczna. Hazardzista albo zauważy, w jakim położeniu się znajduje i poszuka pomocy, albo wpadnie w kolejną fazę, która może okazać się bez wyjścia. W fazie desperacji bardzo często dochodzi do izolowania się od rodziny i przyjaciół oraz do utraty pracy. Samotność, frustracja i konieczność spłacenia długów mogą nawet motywować do popełniania przestępstw, albo do skrajnego wyczerpania psychicznego.
4. Faza utraty nadziei – z tej fazy najtrudniej jest się wydostać. Gracz nie widzi możliwości wyjścia z sytuacji, narasta bezradność i poczucie beznadziei. Pojawiają się myśli samobójcze. Uzależnionemu na tym etapie trudno samodzielnie znaleźć rozwiązanie, które poprawi jego sytuację. Najlepiej zwrócić się po pomoc do specjalisty.
Przyczyny uzależnienia od hazardu
Czynnikami, które mogą prowadzić do zachowań hazardowych, są:
– niskie poczucie własnej wartości,
– potrzeba bycia kimś wyjątkowym w ocenie własnej i innych,
– potrzeba przeżywania silnych stanów emocjonalnych jako źródło przyjemności,
– pociąg do ryzyka,
– niedojrzałość emocjonalna,
– tendencje do impulsywności i problem z kontrolowaniem własnego zachowania,
– poczucie osamotnienia,
– problem z tworzeniem relacji,
– przeżywanie w przeszłości lęków lub depresji,
– nadużywanie w przeszłości alkoholu, narkotyków lub leków,
– problemy w radzeniu sobie z rzeczywistymi trudnościami i wyzwaniami,
– uciekanie w świat złudzeń i iluzji.
Motywacją do gier hazardowych są m.in. rozrywka, chęć poczucia dreszczyku emocji, chęć wygrania i poprawienia swojej sytuacji materialnej lub chęć zdobycia pieniędzy na spełnianie marzeń. Osoby uzależnione od hazardu nie grają tylko po to, aby zapobiec nudzie, wypełnić w ciekawy sposób czas obstawiając w kasynie czy wygrać. Patologiczny hazard wiąże się z uzależnieniem od silnego przymusu mocnych wrażeń, które zapewnia gra.
Hazard patologiczny
Hazard patologiczny polega na bardzo częstej, w zasadzie codziennej grze, która jest podstawową aktywnością życiową, co wpływa bardzo negatywnie na życie rodzinne i zawodowe człowieka. Gdy gracza nie powstrzymują rosnące długi, rozbita rodzina i utrata pracy.
O takim uzależnieniu może świadczyć:
– koncentracja uwagi wyłącznie na hazardzie – poszukiwanie nowych sposobów na pozyskanie pieniędzy na grę, opracowywanie strategii gry,
– obstawianie coraz wyższych stawek i spędzanie coraz więcej czasu na grze,
– rozdrażnienie podczas próby skończenia z hazardem,
– traktowanie gry jako rozwiązania na życiowe problemy,
– gra w celu odegrania się,
– okłamywanie bliskich,
– zdobywanie pieniędzy poprzez nielegalne sposoby,
– przekładanie hazardu ponad obowiązki zawodowe i rodzinne,
– zapożyczanie się.
Leczenie hazardu
Uzależnienie od hazardu często rozwija się bardzo powoli. Im wcześniej osoba mająca problem poszuka pomocy, tym skutki nałogowej gry będą mniej drastyczne. Faza czwarta (utrata nadziei) jest ostatnim dzwonkiem, aby zwrócić się o pomoc do specjalisty. Terapia jest skuteczna tylko wtedy, gdy osoba uzależniona przyzna przed samym sobą, że jest chora. Wspólnie ze specjalistą musi pracować nad zmianą myślenia. Bardzo ważna jest nauka relacji społecznych i sposobów radzenia sobie ze stresem bez uciekania się do dreszczyku emocji, który daje hazard.
